Doel van deze degustatie: in 2013 organiseerde onze wijnclub een degustatie over Priorat, een topper uit de Penedés, provincie Catalunya met DOC-status (de hoogste in Spanje). De wijnen die toen op de proeftafel verschenen werden soms vergeleken met de ‘Blaugranas’ van voetbalclub Barcelona. Topwijnen dus die overeenkomstig scoorden bij ons proefpanel. Nadeel: zowat heel de wijnwereld heeft Priorat inmiddels ontdekt zodat de wijnen meestal een exuberant prijskaartje om de flessenhals dragen.
Omdat er ondertussen ook lovende proefnotities verschenen over deze regio (o.a. Robert Parker en Jancis Robinson) en Montsant de directe buur van Priorat is, leek het ons een goed idee om ook rond deze D.O. een degustatieavond te organiseren en na te gaan of Montsant de kwaliteit bezit om aan de poten van Priorat’s stoel te zagen. De prijsvork van deze wijnen gaat van braaf tot pittig, dat merkt u verderop in dit verslag.
Geografische en ampelografische situatie Montsant 2016:
Het is een relatief jonge herkomstbenaming. Niet dat er nog niet aan wijnbouw werd gedaan maar tot 2000 werden de wijnen op de markt gebracht onder de grotere noemer D.O. Tarragona. De Denominacion de Origen (D.O.) Montsant werd toegekend in 2001 en vanaf 2002 werd dit op de etiketten vermeld. De naam verwijst naar het gebergte Montsant aan de noordzijde van zowel Montsant en Priorat. Qua situering verduidelijkt het bijgaande kaartje de geografische situatie : Montsant omsluit Priorat in de vorm van een hoefijzer (of een ruwe C).
De hoogtemeters voor de wijngaarden zijn sterk variabel; deze gaan van 200 tot 700 m boven zeeniveau.
Qua klimaat kunnen we stellen dat de regio een Mediterraan klimaat kent, alhoewel het omringende gebergte de regio afsluit van de directe invloed van de zee zodat men ook van een Continentale invloed kan spreken. Door deze situatie zijn de dag/nacht verschillen in temperatuur significant wat een grote invloed heeft op de rijping van de druiven. Ook de zeewind speelt hier een rol want door de hoge vochtigheidsgraad compenseert dit het gebrek aan water in de zomermaanden. (De gemiddelde jaarlijkse neerslag bedraagt 500 à 600 mm/j)
Druivenrassen: voor de wijnbereiding gebruikt men eerder de lokale variëteiten zoals garnatxa blanca en macabeu voor wit (chardonnay is wel aan een opmars bezig). Voor rood de garnatxa tinta en de cariñena (aangevuld met internationale rassen zoals cabernet-sauvignon en syrah)
Er zijn grosso modo 3 bodemtypes te onderscheiden, kalk met rolkeien aan de rand van de D.O. ; In het zuiden rond Falset graniet- en zandbodem. In het noorden hoofdzakelijk leisteenbodem zoals in Priorat.
Enkele cijfers: totale opp. wijngaarden: 1970 ha – 800 wijnboeren (maar ‘slechts’ 57 wijnmakers (‘cellers’) – productie is 5.870.000 liter – 94% van de productie is rood en opmerkelijk, 62% wordt geëxporteerd, 28% geconsumeerd in Catalunya en slechts 10% wordt verkocht in de rest van Spanje.
Dat de regio ondertussen bekend is geraakt bij het grote publiek mag blijken uit het feit dat bij de start van de D.O. in 2002 er 28 wijnmakers waren en dat dit cijfer ondertussen is opgelopen tot 57. Een aflevering van ‘The Sky is the Limit’?
WIJNGAARD IN MONTSANT
Degustatie:
Aangezien er maar 6% wit wordt verbouwd leek het ons aangewezen om maar 1 witte wijn te selecteren voor de degustatie. Aangevuld met 7 rode.
Hierna het degustatieverslag van 1 onzer leden. (Alle wijnen aangekocht bij La Buena Vida in Mol (www.labuenavida.be) behalve de laatste wijn van Noguerals. Deze werd aangekocht bij De Wase Wingerd in De Klinge (www.dewasewingerd.be)
- Celler Acustic – Acustic Blanc 2014 (14,50 €)
Op ons degustatieblad zien we dat de wijn werd geoogst begin november. In menige andere streek zou dat onmiddellijk leiden tot een “vendange tardive” met rijk alcoholpotentieel en restsuiker. In deze wijn is dit geenszins het geval. Op het etiket lezen we dat de wijngaarden op 700 m hoogte liggen. Mogelijk rijpen de druiven op die hoogte zo traag dat de wijnmaker de oogst uitstelt tot optimale rijpheid èn met behoud van de nodige zuren.
Deze stelling weerspiegelt in het glas: helder met mooie schittering, intens geel qua kleur en met goudkoperen reflex. (doet mij aan de kleur van een viognier-wijn denken). In de neus nogal gesloten in eerste aanleg maar na walsen (en zeker na enkele minuten in het glas) een rijke en complexe neus van rijp fruit (rijpe abrikoos) geenszins zwoel maar fris en uitdagend. Al het goede van de neus wordt in de mond bevestigd: fris, rijp fruit met een zekere complexiteit. In het middenstuk lekker mineralig en een goede fraîcheur. Deze wijn scoort opmerkelijk hoog in de finale: lang en complex met een stevig bittertje op de achtergrond. Onmiskenbaar een Mediterraan product en moet dan ook in die zin en met een zuiders gerecht (gamba’s a la plancha bijvoorbeeld) worden geconsumeerd. (score A)
- Celler Joan d’Anguera – ‘Joan d’Anguera’ 2015 (€ 10,80)
Voorafgaand aan de praktische proef vernemen tijdens het theoretisch gedeelte dat de meeste wijnproducenten in Montsant zijn overgeschakeld naar biologisch of zelfs biodynamische wijnbouw. Dit brengt een hoop extra kopzorgen en investeringen met zich mee en tot op heden vertaalt zich dat nog niet in de prijs en kan de consument er alleen maar beter van worden. Deze wijnmaker werkt volgens het etiket biodynamisch en wordt blijkbaar door een aantal instanties gecontroleerd.
Ondervinden wij dit in het glas? De jonge basiscuvee van dit domein presenteert lichtrood in het glas, brede meniscus en is erg doorzichtig. In de neus overheerst het jonge fruitgeweld, bijna puur fruit. Rode bes en kriek – quasi ‘beaujolais primeur’ maar dan zonder die vervelende zuren. In de mond een soepele, ronde aanzet met vooral jong rood fruit maar helaas zonder ruggengraat. Geen ‘rollercoaster’ van impressies maar nu al drinkklaar zonder pretentie of poespas en het moet gezegd, toch foutloos. Zou goed kunnen scoren bij een jong publiek, indien gekoeld en uit een compromisloos glas. (score B-)
- Celler Joan d’Anguera – ‘Altaroses’ 2014 (€ 14,00)
Deze wijn werd gemaakt van uitsluitend garnatxa tinta. Dit is eerder uitzondering dan regel want meestal zal de wijnmaker een aandeel cariñena bijvoegen om wat kracht en kleur aan de wijn te geven.
Is de wijnmaker in zijn opzet geslaagd? De kleur kan niet echt overtuigen want staat zowat kopie voor wijn nummer 2 : lichtrood met donkere kern, brede meniscus en doorzichtig. Bon, we schrijven dit op het conto van de garnatxa die qua kleurafgifte kan wedijveren met de pinot noir. In de neus een zoete impressie van rood fruit, aardbei, cassis maar toch ook een fijne houttoets. In de mond geen zoete aanzet, wel zacht en vol en voldoende zuren en dus een redelijke fraîcheur, gedekt door het fruit. In de finale nog markante tannines en doorgedreven zuren. Deze wijn staat een trapje hoger dan wijn 2 maar met een vrij korte afdronk als slot kan de wijn – gelet op het prijskaartje – helaas niet overtuigen. Een kalfstournedos met asperges zou hierbij wel passen (score B)
- Celler Acustic – ‘Acustic’ 2013 (€ 14,50)
Zelfde domein als wijn 1 maar nu in de rode versie, gemaakt van de assemblage garnatxa (55%) en cariñena (45%). Je kan onmogelijk geloven dat wijn 3 en wijn 4 uit dezelfde regio komen. Wat een verschil! De kleur is zeer diep, bijna zwart met paarse rand en ondoorzichtig. Machtige kleur! Mijn opwinding over de kleur vertaalt zich ook in de neus: complex, minder op het primaire fruit maar eerder naar het animale en vegetale toe: tabak, ‘garrigue’, framboos en braambes. Zelfde smaakstructuur in de mond: smakelijke, volle, ronde en tegelijk krachtige aanzet, complex opnieuw met goed evenwicht tussen donker rijp fruit, animale toetsen en fijne zuren. De structuur is genuanceerd stevig met dankzij de zuren verfijning en finesse. Het aanwezige hout prachtig verweven! In de finale merk je nog stevige tannine (maar niet storend), veel body maar ook een lichte alcoholtoets, getemperd door het fruit. Mooie en lange afdronk. Grote wijn voor relatief weinig geld. Groot bewaarpotentieel. Chapeau Albert Jané! Feestwijn voor bij een hazenrug bvb. (score AA)
- Celler Joan d’Anguera ‘Planella’ 2013 (€ 13,90)
De cariñena tekent in deze assemblage voor 50% en dat stel je meteen vast in de kleur: bijna op het niveau van wijn 4, diep donkerrood, iets bredere meniscus maar bijna even mooi. In de neus een kruidige aanzet (witte peper, tijm, laurier, tabak) gevolgd door frisse fruittonen. Daarna zoethout en vanille. In de mond een fruitige aanzet met rood en zwart fruit. Opvallende fraîcheur in het middenstuk met mooi evenwicht tussen fruit en zuren. Minder tannine dan vorige wijn. Goed gemaakt met mooie finale. Deze wijnbouwer mikt met deze wijn eerder op finesse en frisheid dan op pure power. Een fijne bourgogne uit Catalunya. (score A)
- Celler Joan d’Anguera ‘Finca l’Argata’ 2012 (€ 18,20)
Voor deze wijn heeft de wijnmaker gekozen voor een groter aandeel garnatxa (85%) en dat vertaalt zich meteen in de kleur: redelijk doorzichtig, tikje veroudering, brede meniscus maar toch een mooie kleur. De neus is eerder eenvoudig (sommigen zouden zeggen beheerst) met rood fruit (krieken, rode bes), mooie kruidigheid (peper) en lichte houttoets. De aanzet is vrij licht, wel smakelijk en een beetje rond met zacht rood fruit en stevige kruidigheid. Opmerkelijke fraîcheur. Mineralig. Nog vrij aanwezige zuren. Krachtige finale met nog stevige tannines en met mooie fruit-retro. Aan deze wijn hangt wel een stevig prijskaartje dat toch menig consument zal afschrikken. Gastronomisch multi-inzetbaar. (score A)
- Celler Acustic – ‘Brao’ 2013 (€ 24,50)
Met oude wijnstokken van gemiddeld 70 jaar, 13 maand opvoeding op Franse eik en in de wetenschap dat de gewone cuvee van dit domein (wijn 4) al een juweeltje is zijn onze verwachtingen hoog gesteld. De kleur is alleszins quasi identiek als zijn kleinere broer, misschien (nog) iets meer concentratie. Heerlijk complexe neus met zwart fruit in de hoofdrol. Hout, zoethout, kruiden en rozijnen vervolledigen het plaatje. In de mond vinden we een fluwelige mix van zwart fruit en kruiden. Pure zijde! Animale toets. Hout is ondersteunend, niet opdringerig. Mooie mineraliteit. Massief en gestructureerd middenstuk met hogergenoemde componenten al uitstekend verweven. Voor de zekerheid toch nog even naar het etiket gekeken: het oogstjaar is wel degelijk 2013. Veel body. In de finale vallen de ragfijne tannines op. Lange en fluwelige afdronk. “De 5e symfonie van Beethoven in een fles”. Klassewijn die een gooi doet naar ‘beste wijn van het jaar’. Drink deze wijn niet alleen maar doe hem cadeau aan iemand die je dierbaar is! (score AA)
- Celler Noguerals “Corbatera” 2009 – (€ 17,35)
De wijnmaker opteerde voor deze wijn een voor de regio ongewone assemblage van 30% cabernet-sauvignon met 70% garnatxa. Niet alleen kreeg de wijn een opvoeding van 12 maand op eiken vat, daarna nog verdere rijping op fles van 1 jaar. Samen met het oogstjaar 2009 gaf dat voldoende elementen om ons nieuwsgierig te maken. Veelbelovende start qua kleur: diepdonker, ondoorzichtig, mooie schittering, kleine meniscus en een tikje veroudering op rekening van de garnatxa. In tegenstelling tot de vorige wijnen en dankzij de relatieve veroudering opent deze wijn met tertiaire aroma’s van zoethout, leder, hout en gekonfijt fruit (dadels, vijgen en rozijnen). Zachte, ronde aanzet in de mond en opnieuw dat tertiaire fruit. Geëvolueerde en uitgerijpte wijn in de goede zin. Mooie fraîcheur en stevige textuur. Rijpe, gezond en nu op dronk! In de finale wat vrijstaande zuren maar wijn met een mooie lengte. Stevige maaltijdwijn die de kersttafel alle eer zal aandoen. (score AA)
Een voorkeurwijn aanduiden na deze degustatie was eigenlijk overbodig. Reeds tijdens de proefsessie waren de superlatieven en appreciatie voor de “Brao” van Celler Acustic niet uit de lucht. Toen echter ook de aankoopprijzen werden meegedeeld was er duidelijk een kentering en had menig proever een beetje spijt dat omwille van de prijs/kwaliteitverhouding hij niet voor de rode Acustic 2013 (wijn nr 4) had gekozen.
Wat te onthouden van deze avond?
- Montsant een prijsgunstiger alternatief kan zijn voor de duurdere Priorat
- Er grote stijl- en kwaliteitsverschillen zijn tussen de producenten
- Het aangewezen is om voor aankoop de wijn te proeven
- Je het goedkopere segment beter links laat liggen