Doel van deze degustatie:
het zou ons verbazen indien de vakantieregio-bij-uitstek nog niet bekend zou zijn bij de leden van onze wijnclub. En toch worden verschillende regio’s onterecht door de zonzoekende vakantieganger bij ‘de Provencewijnen’ ingedeeld. Denkt u maar aan de zuidelijke Rhône (châteauneuf-du-pape bvb) of westelijker de Costières de Nîmes of oostelijker de Luberon. Neen, de Provence heeft haar eigen identiteit en geografie in het Franse wijnlandschap. Provencewijnen worden meestal geassocieerd met ‘goedkope’ rosé, “easy drinking” en betaalbaar, ook ter plaatse. Ideaal misschien om op relatief jeugdige leeftijd (18+) met wijn kennis te maken maar de doorwinterde wijnliefhebber zal hier ongetwijfeld zijn neus voor ophalen.
Deze wijnregio heeft een ongekende rijkdom aan diverse bodemstructuren en verdient het ongetwijfeld om eens met een ‘wijnloupe’ door het ernstige gamma te gaan en de eerlijke en hardwerkende wijnbouwers een serieuze kans te geven de kwaliteit van hun inspanningen en uiteraard hun wijnen aan een select publiek te laten proeven. Dat kwaliteit en prijs meestal hand in hand gaan wordt ook in deze regio bevestigd.
Op basis van het aanbod momenteel te koop op de Belgische markt heeft het bestuur 1 witte, 2 rosé’s en 5 rode wijnen geselecteerd. Zij heeft er ook op toegezien om een maximale spreiding van de diverse subregio’s (en dus ook bodemstructuren) aan bod te laten komen.
Om de geografische spreiding (en subregio’s) aan te duiden vindt u in dit verslag een kaartje dat de verschillende subregio’s aanduidt.
LA PROVENCE
Voor iedereen is “de Provence” bij uitstek een regio voor vakantie – waar de zon altijd schijnt – en waar de inwoners met hun opvallend accent op relatief “trage wijze” een ander levensritme hebben dan wij “noorderlingen”. Dat is ook het geval voor de wijnbouwers die druiven telen in een zonovergoten regio (3000 zonuren per jaar). Er valt zelden regen maar indien het gebeurt, plotseling en in (te) grote hoeveelheden. Er is ook de (hevige) wind die een rol speelt en ook het terroir natuurlijk – een geschenk van de Goden voor zij die een wijndomein willen uitbaten. Het zijn (weer) de Feniciërs die de wijnstok in 600 vC naar deze streek hebben overgebracht. Dankzij of ondanks het (massa)toerisme worden de 3 verschillende kleuren aangeboden : wit (maar deze zijn zeldzaam = 5% van de totale aanplant); 15% (slechts) is rood en komen op de markt als geconcentreerde ofwel fruitige wijnen maar het overgrote deel in Provence is rosé (80%)
Het grote aandeel van rosé is historisch te verklaren want het gebied dat wij nu de Provence noemen was destijds een leengebied van René d’Anjou. (Legt u zelf de link maar). Onderschat in deze ook het toerisme niet want een rosé is per definitie een wijn van het plezier, van het moment; ideaal als dorstlesser op een zomers terras of begeleider van die ongecompliceerde Provençaalse keuken.
De Provençaalse wijngaard is zeer verbrokkeld dankzij (of door) een enorm verschillende bodemgesteldheid of door een bijzonder microklimaat. Zoals in andere zuidelijke wijnstreken worden er een groot aantal verschillende druivenrassen aangeplant. Zo zijn bijvoorbeeld in de appellatie côtes-de-provence 13 rassen toegelaten. In wit zijn dit voornamelijk rolle (vermentino) en de sémillon. (Opmerkelijk maar in de Provence is de muscat volledig verdwenen). Voor rood is de mourvèdre de vaandeldrager, gevolgd door syrah en cabernet-sauvignon. Cinsault en grenache zijn eveneens goed vertegenwoordigd.
Herkomstbenamingen:
- Bandol – 1690 ha – opbrengst 60000 hl
Meestal op terrassen geteeld – de 3 kleuren hebben recht op de herkomstbenaming.
De mourvèdredruif is hier toonaangevend. De rode wijnen zijn zeer gecorseerd en hebben een kruidig parfum. De ‘betere’ wijnen zijn uitermate geschikt (en hebben er baat bij) voor veroudering.
- Les baux-de-Provence – 300 ha – 6250 hl
Dit kleine gebied produceert fijne wijnen (rood en rosé) geteeld op een rotsachtige bodem (meestal met sporen van bauxiet …) De wijnstokken staan in concurrentie met olijfbomen die zeer fijne olie produceren (2 AOC aub!!). Hier regent het wat vaker ( 650 mm/j). De voorschriften van de AOC zijn strenger (rendementen, aanplantingen, snoeiwijze e.d.) De aanplanting is voornamelijk op basis van syrah en grenache maar mourvèdre komt ook hier vaker in beeld).
- Bellet – 48 ha – 1055 hl
Voor ons verwaarloosbare (minuscule) appellatie want ook daar ter plaatse quasi onvindbaar. Vooral de witte wijnen op basis van de rolle zouden indrukwekkend zijn (wordt beweerd…)
- Cassis – 200 ha – 7660 hl
Eeuwenlang een dispuut tussen abdijen over de opbrengsten van de landbouw, inclusief de wijngaarden.
Moeilijk toegankelijk gebied ook, even boven Marseille, te midden van rotsmassieven en klippen. Alhoewel de 3 kleuren worden geproduceerd is het toch de witte wijn die met de palmen gaat lopen. Dit in combinatie met de Provençaalse gerechten zoals een bouillabaisse of gegrilde vis.
- Coteaux-d’Aix-en-Provence – 4720 ha – 200.000 hl
Een vrij groot gebied ten noorden van de stad Aix-en-Provence begrensd door de Durance in het noorden en de Middellandse Zee in het zuiden. Ook in dit wijngebied is de ligging van de wijngaarden sterk afhankelijk van de bodemgesteldheid die enorm gevarieerd is. Meest aangeplant is de grenache maar syrah en ook cabernet-sauvignon zijn in opmars ten koste van de carignan. De 3 kleuren worden geproduceerd met de rosés die fruitig en soepel zijn. De rode zijn ook soepel met nadruk op het fruit en moeten relatief jong gedronken worden (3 jaar). De witte zijn zeer schaars en op basis van grenache blanc en bourboulenc.
- Coteaux-varois-en-Provence – 2285 ha – 101520 hl
Ook een relatief klein wijngebied dat pas in 1993 zijn AOC status wist te veroveren. Het is geen aaneensluitend gebied en de wijngaarden liggen verspreid over 28 gemeenten; de AOC is trouwens geografisch helemaal ingesloten in de côtes-de-provence.
- Côtes-de-provence – 23280 ha – 1.110.000 hl
Met voorsprong de grootste appellatie van deze regio. Heeft in 1977 de AOC-status verkregen en is geografisch verspreid over enkele departementen maar situeert zich voornamelijk in de Var. Ook hier weer een grote verscheidenheid van bodemstructuren afhankelijk of de wijngaard aan de zee ligt dan wel noordelijker (tot Aix-en-Provence). Er zijn trouwens een groot aantal druivensoorten toegelaten en in combinatie met ligging, klimaat, bodem en aanplanting levert deze regio een grote diversiteit aan wijnen. Dit fenomeen heeft bepaalde subregio’s ertoe aangezet om hun wijnen meer herkenbaar te maken en hebben toelating om de naam van hun regio mee op het etiket te vermelden. 2 voorbeelden: Fréjus en Sainte-Victoire. Zoals in de andere wijnregio’s is wit zeer zeldzaam maar “well to the point”. De rosé is makkelijk drinkbaar en multi-inzetbaar en een goede dorstlesser indien voldoende fris geserveerd. De rode wijnen zijn ofwel soepel en snel te consumeren of hebben wat meer ruggengraat en kunnen dan goed verouderen.
- Palette – 48 ha – 1745 hl
Opnieuw een miniregio net onder Aix-en-Provence. Het telt maar 4 producenten waarvan Château Simone de bekendste is (en meest onvindbare). Alle 4 maken zij fantastische wijnen in de 3 kleuren. Gelukkig voor de Belgische consument worden er op de Belgische markt wijnen uit deze regio aangeboden. O.a. Château Henri Bonnaud staat elk jaar opnieuw garant voor prachtige wijnen. Bent u in de streek? Je kan dit domein dagelijks bezoeken.
Volgende wijnen kwamen op de proeftafel en wij ontvingen na datum volgend degustatieverslag van één onzer leden:
- Château du Galoupet “Cru Classé Blanc” 2013 – Côtes de Provence AOP – € 13.72
Alhoewel “wit” maar 5% van de productie in Provence uitmaakt is men er in het bestuur toch in geslaagd om een witte wijn op de kop/fles te tikken. De kleur staat mij alleszins wel aan: bleekgeel met lichtgrijze hint, helder met mooie schittering en zonder spoortje van oxidatie noch veroudering (oogstjaar 2013 …). Meer dan correct! Ook qua geurpatroon scoort de wijn niet slecht: opent met een fruitige aanzet, eerst zomerfruit (perzik, abrikoos) daarna een tikje exotisch (ananas) met nog een vleugje vanille (hout) er bovenop.
In de mond krijg je eerst een volle aanzet en een goed gestructureerde wijn (alles zit goed bij en door mekaar) : zuren zijn present maar ‘fruitig’ ondersteunend en niet dat scherpe. Ik ontdek een mini-zoetje naar de finale toe, zonder dat dit storend werkt. Wel een lichte alcoholprikkel in de finale. Mooie en voor een witte wijn redelijk lange afdronk. ‘Speciale’ wijn, mooie wijn, lekkere wijn. Aangename kennismaking en verdient een mooie “A” als score.
- Château du Galoupet “Cru Classé Rosé” 2014 – Côtes de Provence AOP – € 12.37
Voor de zekerheid heb ik deze rosé van jaargang 2014 toch even naar het licht gehouden. Geen spoor van veroudering; integendeel! De wijnmaker is er in geslaagd om de wijn een verleidelijke zalmroze kleur mee te geven met een mooie schittering in het glas. Zeer correct. De neus valt in eerste instantie wat tegen: weinig neus na uitschenken en opent zich maar flauwtjes na walsen met een vleugje framboos. “Zachte neus” hoor ik iemand in mijn omgeving zeggen.
Verbazend genoeg scoort deze wijn een prachtdoelpunt qua smaak: verrassend lekker, soepel en verfrissend, goede zuren, niet stroperig noch zoet. Goed evenwicht en de fruittonen lopen lekker door van begin tot finale. Lange afdronk voor een rosé zeg! Rosé met klasse! (Maar helaas niet goedkoop)… Score = A.
- Domaine Bunan “Moulin des Costes” – Bandol rosé AOP 2015 – BIO – € 14.99
Bandol rosé met een grote scheut mourvèdre, wat gaat dat geven? In het glas stelt ie niet teleur want niet alleen dieper rosé (iets rodere tint en minder ‘saumon’ dan wijn 2) maar even mooi schitterend in het glas. Qua kleur staan beide rosés op gelijke voet. Waar de rosé van Domaine Bunan wel scoort is in de neus: wat een parfum… Bloemengeur (viooltjes) en snoepgoed cuberdons (dus ook framboos en aardbei). Verrassend aangename neus.
Al dat goede van de neus wordt nog eens bevestigd in de mond: soepele aanzet (zonder molligheid!), aangename en zeer goed gedoseerde zuren, mooi afgelijnd en goede balans zuren/fruit. Tikje kruidigheid ook (aha is dit de mourvèdre??), goede concentratie en fruitigheid blijft ook in de lange afdronk. Ook een klassewijn die wel iets meer power (en neus) in huis heeft dan wijn 2. Toprosé! Niet goedkoop alweer maar een welverdiende AA score.
- Domaine des Terres Blanches – Les Baux de Provence 2012 AOP – BIO – € 13.95
Op de proeftafels bij wijnclub “Edelrot” komen de laatste tijd meer en meer BIO-wijnen in de degustatie. Ook dit domein vermeldt op het etiket “vin biologique et active”. Volgens de wijnmeester komt dit door het bijzondere klimaat in de Provence, : droog met redelijk wat wind zodat ziektes moeilijk vat krijgen op de druivenstok. Aan de kleur zal het in ieder geval niet liggen want in ons glas giet men een zeer dieprode en ondoorzichtige wijn. Heeft een beetje meniscus maar in globo wel een mooie en correcte kleur. Boeiende neus! Complex, met vooral fruit en kruiden. Lichte vanilletoets en wat rokerig op het einde.
Zachte aanzet in de mond, vol én met diepgang. Geslaagd huwelijk tussen fruit en zuren en smakelijke zachte tannines. Opkikkerend bittertje op het einde. Mooie en complexe wijn die het fruit laat primeren, correct gemaakt, nergens plakkerig en gaat nooit vervelen. Rekening houdend met de 3 componenten komen we opnieuw bij een AA-wijn uit.
- Domaine de Souviou – Bandol 2011 AOC – € 14.38
Je hebt er bij wijze van spreken een apothekersschaaltje voor nodig maar deze wijn toont iets minder concentratie in de kleurkern. Voor het overige is de kleur quasi overeenkomstig met wijn 4. Brede neus, vrij complex zelfs met kruiden in de beginfase, later aangevuld met fruittonen (cassis en zwarte bes). Lichte vanilletoets.
Verraderlijk zachte aanzet, tikje rond. Gevoel van brandend alcohol achter op de tong. In het midden vrij agressieve zuren, minder verfijning en zeker niet complex. Vrij stevig bittertje in de finale. Minder lange afdronk ook. De neus was veelbelovend maar de wijnmaker heeft nog (heel) wat werk om het smaakpatroon beter onder controle te krijgen. Jammer van deze gemiste kans wat uiteraard reflecteert in een magere score : B
- Château Henri Bonnaud (BIO) – Palette 2013 AOC – “Les Terrasses d’Aurélia” – € 14.55
Palette is een vrij kleine appellatie in de wijnregio Provence. Ook ter plaatse haal je best een vergrootglas boven om deze op de wijnkaarten van de lokale restaurants te vinden. Een zeldzaamheid kunnen proeven, het blijft een leuke uitdaging wat zich meteen vertaalt in het glas: een prachtige diepzwarte kleur met paarse rand, geen meniscus te bespeuren, schitterend (in beide betekenissen). Topkleur! De neus zet je wel even op de rand van je stoel. Ongelooflijk verfijnd, wat een klasse! Complex en veelbelovend. Een “All-in-One” neus: kruidig, fruitig, aards, vegetaal en afgerond met ragfijne houttoets. Wauw!
Zachte aanzet in de mond en een eerste indruk: veelbelovend! Finesse en elegantie te koop. Nergens ruwe kantjes. Uitstekende balans; smakelijke en beheerste tannines. Opnieuw een bittertje in de finale dat de wijn toch weer dat ultieme zetje geeft om een trapje hoger te klimmen op de waarderingsschaal. Fantastisch goed gemaakt. Vakwerk van de bovenste plank. De afdronk is wat minder lang wat de wijn uiteindelijk wel een punt kost. Maar geen nood : de AA-score blijft sowieso toegekend.
- Domaine du Deffends (BIO) – “Champs de la Truffière” – Coteaux-Varois-en-Provence 2012 AOC – € 14.99
Opnieuw een bio-wijn in ons glas. Hopelijk gaat ie de weg op van wijn nummer 4. De kleur is inderdaad correct dieprood maar oogt een beetje somber, mist wat schittering en heeft wel een iets (te) brede meniscus. De neus opent zeer breed met vooral kruiden (witte peper), tabak en tijm. Ook wat (schaars) fruit op de achtergrond.
“De smaak is raak” hoorden we vroeger op de radio maar is nu helaas toepasbaar in negatieve zin. De wijn opent met eerst rood fruit, is daarna ruw en zeer vegetaal met uitdrogende tannines. De balans is hier helemaal zoek want ook de zuren zijn vrij agressief en staan moederziel alleen “op hun moeder te roepen”. Er is dus ook geen structuur die de wijn samenhoudt. Moeilijke wijn en toch is de cuvée “Champs de la Truffière” de topcuvée van dit wijndomein. Hopelijk voor de wijnmaker een eenmalig foutje te wijten aan een moeilijk wijnjaar. Krijgt nochtans elk jaar opnieuw een vermelding in de prestigieuze Guide Hachette. Wij zijn misschien te streng maar ons oordeel is wat deze wijn betreft toch rechtvaardig : B- !
PS: ik heb de gelegenheid gehad om deze wijn opnieuw te proeven en mijn mening bij te stellen: de wijn in clubverband werd geproefd “brut” (zonder maaltijd) en kwam toen (veel te) streng over. De wijnmaker is mogelijks een ‘foodie’ want in combinatie met een gerecht (lasagne in mijn geval) kwamen de kwaliteiten van de wijn wel degelijk naar voor en hebben wij wel van deze wijn kunnen genieten. Bij deze zou ik bovenstaande recensie in een juister perspectief willen plaatsen en aanraden om de wijn zonder fout in combinatie met een (zuiders) gerecht te drinken. De relatief hoge prijs wordt zeker gecompenseerd. Nieuwe score (bij uitzondering) : A
- Château du Galoupet – Cru Classé Rouge 2011 – Côtes de Provence AOP – € 16.20
We worden via onze degustatiefiche om de oren geslagen met wat aanvullende info die deze wijn wat meer uitstraling zou moeten geven: ‘Cru Classé’ ; ‘vieilles vignes’ ; 12 maand vat en slechts 30 hl/ ha. Eens kijken of deze wijn aan de hoge verwachtingen kan voldoen. De kleur oogt in ieder geval prima: dieprood met mooie schittering en weinig tot geen meniscus. Zeer correct! In de neus wordt het kruidenrekje van de Franse oma nog eens opengetrokken met “un éventail d’herbes provençales”: peper, kruidnagel, tijm, bieslook, marjolein. Ook tabak ,leder en vanille worden waargenomen. Het fruit is aanwezig maar wordt door het kruidengeweld wat op de achtergrond gedrongen.
In de mond een zachtkruidige en fijne aanzet. Soepel maar gelijktijdig krachtig. De wijn is complex en complexloos. (Dat laatste adjectief om aan te duiden dat de wijn ontwapenend mooi is). De complexiteit komt er door een mooie harmonie van finesse, elegantie, evenwicht, zuren en fruit. Nog stevige tannines, niet ruw maar verfijnd. Duidt op het bewaarpotentieel dat deze wijn onmiskenbaar nog heeft. Uitstekend gemaakt en verdient niet alleen alle lof maar ook onze hoogst mogelijke score : AA
Wat te onthouden van deze avond?
- Wit en rosé zijn geen ‘snoepwijntjes’ maar bieden een opmerkelijke kwaliteit en frisheid. Rode wijnen , zeker op basis van mourvèdre hebben een opmerkelijk bewaarpotentieel.
- Er is een enorme diversiteit te ontdekken, afhankelijk van de diverse subregio’s en van de know-how van de wijnbouwer : onberispelijke kwaliteit in alle regio’s.
- Indien uw bovengrens voor aankoop 15 euro bedraagt dan zijn de wijnen uit deze regio een ideale “match” voor u. En nog wel in de 3 kleuren! U hoeft er trouwens geen 1100 km voor te rijden…