Doel van dit thema : wanneer Italië als wijnland aan bod komt gaan de blikken automatisch naar 2 regio’s: Piemonte en Toscana. Deze en andere regio’s zijn al uitgebreid aan bod gekomen tijdens vorige degustaties van Edelrot maar er zijn nog enkele “blinde vlekken” die moeten/kunnen worden ingevuld. In een notoir wijnland als Italië (het waren immers toch de Romeinen die overal in Europa de eerste aanplantingen hebben doorgevoerd…) kunnen er toch geen regio’s zijn die geen (goede) wijn maken? Edelrot deed de test en bij wijze van specialisatie: uit elke regio werden de bijzonderste wijnen doorgelicht (én uiteraard geproefd).
De theoretische inleiding hier volledig herhalen zou ons te ver leiden maar we vermelden toch enkele belangrijke gegevens:
Voor het grondgebied van Italië geldt:
totale oppervlakte wijngaard : 700,000 ha. / aantal wijnbouwers : 700,000
aantal wijndomeinen met eigen botteling : 30,000
totale productie (op basis laatste 5 jaar) : 45 miljoen hl
Daarvan opgedeeld in kwaliteitsklassen:
- DOC + DOCG = 16 miljoen hl
- IGP = 13,2 miljoen hl
- VDT = 15,8 miljoen hl
- VDT = vino da tavola
- IGT = indicatione geografica tipica
- Vanaf 2013 igp = tipica werd protetta
- DOC = denominazione di origine controllata
- DOCG = G staat voor garantita
Er worden 4 regio’s besproken: Emilia-Romagna, Veneto, Lombardia en Friuli.
3 Regio’s ontbreken op het appel; Alto Adige (onderwerp van een vorige degustatie) ; Liguria en Valle d’Aosta : de wijnen van deze regio’s zijn quasi onvindbaar op de Belgische markt (zeer beperkte productie en de wijnen worden meestal in loco geconsumeerd)
- EMILIA-ROMAGNA
Historisch 2 afzonderlijke regio’s maar bij de hereniging van Italië samengevoegd. Hoofdstad Bologna, 2e grootste stad is Parma
Bekendste wijn = lambrusco (rode schuimwijn) die soms spottend ‘red cola’ wordt genoemd
Belangrijkste druivenrassen:
Wit: albana
Rood: lambrusco, sangiovese,
Cijfers:
53000 ha wijngaard – 4,800,000 hl – 43% wit – 57% rood
21,5% is DOC
1 DOCG = Albana di Romagna (wit)
20 DOC
- FRIULI-VENEZIA-GIULIA
Hoofdstad = Trieste (opmerkelijk: Stad Venetië hoort bij Veneto en niet bij regio Venezia)
Druiven:
Wit: friulano, ribolla gialla,
Rood: schiopettino, terrano, pignolo
=> !! (ook de voornaamste Franse wijndruiven)
Cijfers:
18700 ha wijngaard – 1,000,000 hl – 52% wit – 48% rood
61% is DOC
2 DOCG = Ramandolo en Colli Orientali del Friuli
9 DOC
- LOMBARDIA
Economisch hart van Italië – rijkste regio van het land– hoofdstad Milaan,
Bekendste wijn = Franciacorta
Druiven:
Wit: chardonnay, pinot bianco, pignola
Rood: nebbiolo, pinot nero, lambrusco
Cijfers:
27000 ha wijngaard – 1,815,000 hl – 62% wit – 38% rood
20% is DOC
5 DOCG : Franciacorta, Valtellina Superiore …
14 DOC
- VENETO
Tussen Gardameer en Venetië
4 grote steden: Verona, Vicenza, Padua en Venetië
Soave in wit, valpolicella en bardolino in rood zijn populaire wereldtoppers
Bekendste wijn = Amarone della Valpolicella
Druiven:
Wit: garganega, trebbiano, prosecco
Rood: corvino, rondinella, molinara
Cijfers:
73500 ha wijngaard – 6,800,000 hl – 55% wit – 45% rood
29% is DOC
6 DOCG (waaronder Amarone della Valpolicella)
24 DOC (waaronder Valpolicella Ripasso)
Volgende wijnen kwamen op de proeftafel (alle wijnen aangekocht bij Cavatappi / Gent) en werden als volgt becommentarieerd:
- Lombardia – Franciacorta DOCG Brut – Ricci Curbastro (metodo classico) – € 19.95
Deze schuimwijn – die toch als tegenspeler van de Franse champagne wordt beschouwd –
moet het op het internationale wijntoneel opnemen tegen de mega-populaire prosecco. De wijnmaker verzet met deze fles duidelijk de bakens en zet zijn beste beentje voor: lichtgele kleur met eerder zwakke pareling in het glas maar wel met ultrafijne bubbels hetgeen toch een ijkmerk voor kwaliteit aanduidt. Geen cordon, wat toch ook weer een minpuntje betekent. In de neus een fruitige tonen (meloen en perzik). Zeer verfijnd met mineralig accent. In de mond een romige aanzet met een onstuimige mousse met finesse en goed evenwicht en met een lichtjes zoete finale die je toch naar een tweede glas doet verlangen. Altijd een goed teken! Prima product voor de basiscuvee van deze producent.
- Friuli – Collio Ribolla Giallo DOC 2014 – Tenuta Gradis’Ciutta (Robert Princic) – € 11.25 Wat kunnen we van dit onbekende en autochtone druivenras verwachten? In ons glas
een lichtgele wijn met grijs-groene toets. Perfecte jonge kleur dat moeten we toegeven. Vette tranen sieren de glaswand. Verleidelijke neus met bloemenaroma’s als start. Later ook wilde perzik-aroma. Zachte aanzet in de mond, niet agressief. Wat is de aciditeit van deze wijn? want in het middenstuk trapt de wijn even op zijn adem en komt in ‘zuurnood’? Verrassend genoeg blijft de wijn wel fris en elegant met een zachte finale. Deze wijn zal eerder scoren als aperitief. Voor een dampende pot mosselen haalt ie gegarandeerd zijn neus op!
- Friuli – Moscabianca Friulano DOC 2014 – Fattoria Plozner – € 10.95
Opnieuw een wijn op basis van een 100% autochtoon en onbekend ras: de friulano die 
volgens de theoretische presentatie een turbulent verleden heeft gekend. Een product van zeer oude wijnstokken zou ons moeten overtuigen! De kleur heeft ie zeker al mee: lichtgeel en superhelder met enorme reflectie. Quasi perfect. Kruidig! Is het eerste wat opvalt in de neus. Is deze druif familie van de gewürztraminer? Frisse neus eerst met witte peper gekruid en reineclaudepruimen op de 2e rij. Een blikje ananas komt ook even om het hoekje kijken.
Smakelijke aanzet, zacht, rond en vettig en ook kruidig opnieuw. Fijne zuren die niet in de richting van een sauvignon gaan maar wat ronder zoals een rueda of een soave. Minpuntje is de finale die in al deze superlatieven toch wat wegdeemstert. Deze wijn vooral boeiend in de neus – een ontdekking! Toch eerder inzetbaar als ‘terraswijn’ of als aperitief.
- Emila-Romagna – Romagna DOC “Il Mastino” 2012 Riserva – La Rocche Malatestiana – €10.95
Een 100% sangiovese met 12 maand vatrijping uit een relatief onbekende wijnstreek die 
zich in het glas robijnrood presenteert, met een kleine meniscus en zonder paarse rand. Mooie schittering en zekere viscositeit aan de glaswand. Mooie aanzet met rood fruit, aangenaam; kersen voeren hier de hoofdtoon. Lichte maar fijne houttoets (vanille). Volle en warme aanzet in de mond. Goede schakering en mooie balans tussen fruit, zuren en hout. Stevige en ook wel versmolten tannines vervolledigen het plaatje. In het middenstuk nemen de zuren de bovenhand wat de rondeur van de wijn wegneemt. Een medium-lange finale met als toetje een mooie retro van rood fruit. Een zeer ‘Italiaanse’ rode wijn, minder geschikt voor een avondje bij het haardvuur maar die wel zijn mannetje zal staan bij een degelijke pasta of bij een wit vleesgerecht.
- Veneto – Campo Buri IGP 2009 – Tenuta La Cappuccina – € 17.95
Wat krijgen we nu in ons glas? Een wijn gemaakt van 90% carmenere? Uit Italië? Te gek! 
Vergeten wijnstokken blijkbaar want ook nog eens meer dan 100 jaar oud… In het glas een prachtige donkere wijn met zwart/paarse rand en supersmalle meniscus. Trage tranen. Complexe neus waar in 1e instantie de het hout primeert (kastanje – tabak), daarna komen fruit en kruiden op de voorgrond in een subtiele schakering. In de mond een zachte, lichtjes zoete aanzet met nadruk op het fruit. Wijn perfect in balans en met goede mondvullende textuur. Ondersteunende tannines. Verstandige en dus uitgebalanceerde houttoets. Mooie en lange finale. Klassewijn, nu op dronk maar met nog bewaarpotentieel én gastronomisch multi-inzetbaar, vooral in de herfst. Bravissimo!
- Lombardia – Valtellina superiore ‘Sasselle Reale’ DOCG 2007 – Fratelli Bettini – € 18.95
Volgens de degustatielijst een 100% nebbiolo uit eenzelfde wijnperceel en geteeld op
terrassen van 800 m hoogte. Het is een DOCG dus mag je wel kwaliteit in het glas verwachten. De eerste kennismaking (visueel) valt wat tegen want alhoewel de nebbiolo wat pinot noirtrekjes in zich heeft is er in ons glas toch een stevige evolutie qua kleur waar te nemen. De wijn is doorzichtig maar vertoont wel een diepe kleurkern. Grote viscositeit. Ook in de neus reeds doorgedreven evolutie met tertiaire aroma’s van kreupelhout, paddenstoelen en tabak. De 18 maand vatrijping zorgt voor een stevige houttoets. Zachte aanzet in de mond maar wel meteen gecounterd door nog levendige zuren. Zoethout, walnoten, dadels en vijgen zijn de referentiesmaken. Soepele tannines zorgen voor ondersteuning. Lange finale, gemarkeerd door opvallende fruittoets (pruimen). Deze wijn zorgt voor controverse bij de deelnemers met meer tegen- dan voorstanders. Wat zou een jonge(re) versie van deze wijn te bieden hebben?
- Veneto – Valpolicella ripasso DOC classico superiore 2013 van Giuseppe Campagnola – € 9.50
Deze wijn heeft een hergisting gehad in vaten waar de amarone werd in gevinifieerd en zou 
zich dus kunnen presenteren als een mini-amarone. Aan de kleur zal het niet liggen want in het glas krijgen we een diepdonkere, ondoorzichtige wijn met paarse rand (waar de jaargang wel debet aan zal zijn). Vette tranen opnieuw. Waw! Wat een fruitbom! Ultra-rijpe Hedelfinger kersen, braambes en vanille; ook een lichte kruidigheid maar het fruit overheerst. In de mond opnieuw het zwarte fruit dat domineert in eerste instantie. Daarna zorgen zuren en tannines voor een extra dimensie. Het geheel blijft soepel tot in de finale waar de wijn een wat hoekig karakter krijgt. Superjong en zou wat flessenrust kunnen gebruiken alvorens te consumeren. Te serveren bij stevige wildschotels of nog beter als lekker glas onder vrienden, waarom niet?
- Veneto – Amarone della Valpolicella DOCG classico 2011 van Giuseppe Campagnola – € 22.95
Het vlaggenschip van deze wijnregio en als je het productieproces kent begrijp je meteen 
dat dit in principe een goede wijn zou moeten zijn maar ook dat ie volgens de gebruikte methode nooit goedkoop kan zijn. In het glas een stevige jonge kleur, inktzwart, vette tranen, geen spoor van veroudering. Uiterst boeiende neus, complex met veel nuances, intrigerend zelfs, een puzzel die je maar moeilijk opgelost krijgt. De smaak bevestigt de kleur: krachtige volle aanzet met rood en zwart fruit, ondersteund door een fijne houttoets. Een wijn met vele lagen die zich maar beetje bij beetje blootgeeft en de proever door een doolhof van smaken en sensaties naar de finale leidt. Alle componenten zitten juist op hun plaats: kracht, finesse en evenwicht. Ook is de wijn geen spatje te zoet (waar ik wat voor gevreesd had). Lange finale uiteraard, zacht als pure zijde. Een grootse genietwijn waar je gelukkig maar, geen 30 jaar op moet wachten! Grazie mille Dottore Campagnola!
Na de degustatie werd de amarone della valpolicella door alle deelnemers als ‘outstanding’ aangeduid maar aangezien dit geen klassieke vinificatie betreft werd ook gevraagd naar een beste “klassieke” wijn. Dit werd met overgrote meerderheid (+80%) de IGP Campo Buri van Tenuta La Cappuccina.