Degustatieverslag : Feestwijnen uit Bourgogne d.d. 16/12/2015

1-kaart

 

Over Bourgogne en bourgognewijnen zijn meer dan 10000 boeken geschreven. Wat zouden wij daaraan nog kunnen toevoegen? Misschien enkele ‘nuances’ om in de stijl van het thema te blijven.

Eerst enkele cijfers: bourgogne is met 3% maar een kleine druppel in wijnland Frankrijk. Met een oppervlakte van 27.500 ha (Bordeaux: 118.000 ha) produceert de regio jaarlijks zo’n 1.500.000 hl. Wit vertegenwoordigt 60% en rood 32%. De overige procenten gaan naar rosé (zeer zeldzaam) en naar crémant de bourgogne.

De appellatie kan geografisch opgedeeld worden in 4 regio’s die “bourgogne” op hun etiket mogen vermelden: Yonne (met de wijngaarden rond Auxerre en het meer bekende Chablis), Côte d’Or (côte de nuits en côte de beaune), Côte chalonnaise en de Mâconnais.

Druivenrassen: hoofdzakelijk pinot noir en chardonnay  (maar dat wist u). Ook toegelaten maar zelden aangetroffen: voor rood de gamay (in passe-tous-grains) en césar (in de auxerrois). In wit de aligoté (belangrijk rond de gemeente Bouzeron) en sauvignon (in St-Bris-le-Vineux). De sacy en de melon vermelden we voor de volledigheid maar zijn in sé te verwaarlozen.

Die 2 belangrijkste druivenrassen staan al eeuwen garant voor prestige èn uitstraling en maken de bourgognewijnen wereldwijd zeer gegeerd. Maar zeker niet alleen aan deze 2 notoire rassen toe te schrijven…

Wat maakt bourgogne zo sexy (en duur) en waarom is de wijnregio eerder de ‘kwadratuur van de cirkel’ want ‘o zo simpel door die 2 druivenrassen’ maar toch tegengesteld aan ‘toch zo moeilijk te bevatten voor een buitenstaander’?

  • Bourgogne kent een honderdtal (!) AOC/AOP (wijnen met specifieke herkomstbenaming op het etiket) en 33 grand-cru wijnen (slechts 3% van de bourgogneproductie)
  • Een ‘uiteengespat’ gebied: tienduizenden percelen verdeeld over 4500 wijnbouwers met ook nog ‘négociants-éléveurs’ en coopératies = versnippering
  • Geen ‘compensatiemogelijkheid’ in slechte wijnjaren = geen alternatief in druivenrassen
  • Radicale weersomstandigheden (vorst <-> hitte): ook wel de basis van de ‘grandeur’ van hun wijnen; oogstjaren zijn dus zeer belangrijk in de keuze van een wijn of een wijnbouwer.
  • Diversiteit van de bodem die op 100 m afstand enorme verschillen kan bevatten (cfr. grand cru-percelen)

Het ‘begrip’ bourgogne (wijn) wordt enigszins begrijpelijk als je de piramide van de ‘hiërarchie’ hanteert:

Bovenaan de piramide vind je de 33 grand-crus. Voorbeeld: Corton-charlemagne Grand Cru   2006

Daaronder bevinden zich de ‘premiers crus’ die op zich afhankelijk zijn van 1 bepaalde gemeente maar door bijzondere kenmerken in de bodem alsook hellingsgraad, expositie kadastraal ‘verheven’ werden tot deze status. Opgelet echter: een premier cru met druiven geoogst uit één enkel ‘climat’ mag dan de naam van de wijngaard op het etiket vermelden. Voorbeeld: Pernand-Vergelesses 1er Cru ‘Sous Frétilles’ 2012. Indien de druiven op verschillende ‘climats’ werden geoogst mag enkel ‘premier cru’ op het etiket worden vermeld. (Op voorwaarde natuurlijk dat de betreffende ‘climats’ tot dezelfde gemeente behoren). Voorbeeld: Montagny 1er Cru 2012

Op de derde trap komen de ‘gemeente-wijnen’. De druiven worden (verplicht) geoogst in de gemeente die op het etiket staat vermeld maar de wijngaard heeft geen grand cru noch premier cru status. Voorbeeld: gevrey-chambertin – bourgogne AOP.

Op de onderste trap staat de regionale appellatie ‘bourgogne AOP’. Hier heeft de producent de grootst mogelijke vrijheid op voorwaarde dat de druiven uit de regio Bourgogne komen. De vlag dekt hier soms moeilijk de lading want in dit geval is het wettelijk toegelaten dat een producent een witte bourgogne op de markt brengt waarin druiven uit Chablis (noorden) en uit Mâcon (zuiden) werden verwerkt. Hieronder een etiket ter illustratie:

2 - etiket

Uit het vorige blijkt dat u voor de aankoop van bourgognewijnen extra aandacht aan het etiket moet besteden en rekening moet houden met de hier aangehaalde kwaliteitsfactoren. Jammer genoeg weten andere consumenten dit ook en het prijskaartje van de wijnen in kwestie zal logischerwijze de hiërarchische weg volgen.

Op onze proeftafel kwamen 6 wijnen die door het bestuur werden aangekondigd als ‘feestwijnen’. Aan ons om de wijnen te beoordelen. Voor de gelegenheid werden bij de wijnen aangepaste gerechtjes voorzien.

 

Domaine Jean-Marc Boillot Montagny 1er Cru 2013  (richtprijs 15.00 €)

Een relatief onbekende appellatie” uit de Côte Chalonnaise die merkwaardig genoeg enkel witte wijnen voortbrengt. Er worden wijnen geproduceerd die vooral in Frankrijk gesmaakt worden en daardoor voor de consument nog betaalbaar blijven. Een extra weetje: sinds 1998 wordt er in de volledige appellatie geen insecticide meer gebruikt. De insecten worden sexueel “op het verkeerde been” gezet waardoor er geen bevruchting kan plaatsvinden en de wijngaard weinig tot geen last heeft van ongedierte.

3 - etiket

 

 

 

 

 

Wat hebben we in ons glas? Bleekgele kleur met groene hint. Mooie diepe kleur. Florale aanzet met vleugje citrus. Mineralig (rode draad doorheen de wijn). Lichte vanilletoets en ook wat rokerig. In de mond een volle en brede aanzet, wel perfect droog gevinifieerd. Minerale expressie komt opnieuw terug. In het middenstuk toch wel wat alleenstaande zuren, niet gedekt door fruit, die de wijn wat uit balans brengen. Toch een mooie rijke finale met goede schakering maar de zuurgraad neemt op het einde toch weer de bovenhand. (score B+)

 

Domaine Régis et Luc Pavelot Pernand-Vergelesses    1er Cru   ‘Sous Frétilles’    2012   (richtprijs 25.00 €)

Met een beplanting van 135 ha opnieuw geen ‘grote’ appellatie maar er worden wel ‘grote’ wijnen gemaakt (wit en rood). De wijngaarden liggen trouwens volledig op het zuiden. De wijnbouwers van deze herkomstbenaming hebben een stevige reputatie opgebouwd. Er zijn enkele “premier cru’s” waarvan de ’Île de Vergelesses’ de grootste erkenning geniet door de finesserijke wijnen. Ondanks de bekendheid en de hausse van de prijzen nog steeds ‘betaalbaar’4 - etiket

Zelfde kleurintensiteit als de Montagny, waartegen deze wijn geplaatst werd maar met meer spanning en vettere tranenbundel. De neus in eerste instantie nog gesloten, ook na walsen. Eerste indruk zijn florale accenten met ook een citrustoets. Na een 5-tal minuten opent de wijn en meldt zich met een grote aromaconcentratie: witte bloemen met honingtoets, perzik en een lichte houtgeur. De aanzet in de mond is complexer dan wijn 1, vol en harmonieus, perfecte balans. Je merkt dat deze wijn meer tijd nodig heeft om zich te ontplooien en zijn kwaliteiten ten volle te laten uitkomen. Opmerkelijk lange finale met stevige kruidentoets en mooie lange afdronk. Mooie en meer dan correcte wijn!(score A)

  • Onze huismeester Michel had voor dit duo een gestoomd kabeljauwhaasje met groenkorst in petto. Prachtige match met de twee wijnen.

Domaine Régis et Luc Pavelot Corton-charlemagne Grand Cru   2006 (richtprijs 80.00 à 100 €)

52 ha is de totale wijnoppervlakte voor corton-charlemagne. Zeer beperkt dus… Het hoogst gelegen deel van de ‘Montagne de Corton’ (met meer kalk in de bodem) wordt beheerst door de chardonnay (tot 1948 beplant met aligoté) die de corton-charlemagne levert. (het minder kalkrijke gedeelte van de heuvel, net daaronder, levert de rode grand cru ‘corton’). Charlemagne verwijst naar Karel de Grote. De wijngaarden bevinden zich grotendeels op de gemeenten Pernand-Vergelesses en Aloxe-Corton. Deze grand-cru wijnen zijn absolute bewaarwijnen die je 5 à 10 jaar kelderrust moet gunnen om er ten volle van te kunnen genieten.5 - etiket

Wij proeven vanavond oogstjaar 2006, die dus volstrekt aan die voorwaarde voldoet.

Citroengeel, met uitbundige tranen, altijd een aankondiging van “de betere wijn”. Complexe neus. Hints van honing, kruisbes (kiwi) en lychee, appel en een lichte vanilletoets. Wat broodkruim op het einde.

Krachtige en geconcentreerde aanzet, romig zonder zoete impressie. Stevige wijn, krachtig (opnieuw) maar verfijnd en evenwichtig. Mineralige toets die de fraîcheur levert om de finesse tot een summum te herleiden. ‘Mondstrelend’. Perfecte balans tussen fruit, zuren en textuur. De wijn drijft op een elegante wolk van acaciabloesem, kruiden (vanille en anijs) die zowel de neus als de mond overtuigen. Extreem lange finale waarin alle componenten opnieuw samensmelten.

Een jurylid met meer dan 20 jaar clubervaring omschrijft deze wijn als “zijn beste witte wijn ooit geproefd”. Wat een compliment voor de wijn! (En voor de proever)

Deze wijn is nu (vermoedelijk) op zijn absolute hoogtepunt wat de bewaarcapaciteit van de appellatie nogmaals benadrukt. (score A+)

 

Hospices de Beaune Savigny-lès-beaune   1er Cru ‘Cuvée Forneret’  2010   (richtprijs 45.00 €)

Ten noorden van Beaune is deze appellatie beplant met 350 ha waarvan 85% pinot noir. De wijnen kenmerken zich door hun soepelheid in combinatie met finesse, zijn fruitig en reeds jong te drinken alhoewel zij ook mooi kunnen verouderen. Bekende premier cru’s zijn “Aux Clous” en “Les Hauts Jarrons”6 - etiket

Wij proeven vanavond een premier cru van de “Hospices de Beaune” die zich presenteert met een granaatrode kersenkleur, goed ingekleurd en met matige meniscus. Na walsen een verrassende neus, minder aangename tonen met exotisch hout, peperkoek, kruidnagel in combinatie met olie en boenwas… Gelukkig moeten we de wijn even in het glas laten rusten omdat het gerechtje klaar is. De rust heeft de wijn duidelijk deugd gedaan want even verrassend opengebloeid met een frisse, levendige aanzet gekruid met cassis en rode bes. In de mond worden we verleid door een perfecte balans tussen (beheerste) tannines en levendigheid. Mooi persistent in de mond met klein rood fruit (opnieuw rode bes en zure kers). De zuurgraad blijft in deze wijn onder controle en is niet opdringerig. In de finale scoort de wijn iets minder. Gereserveerd, mankeert de uitbundigheid van de aanzet en is in sé een tikje te eenvoudig in verhouding tot de uitbundigheid van het middenstuk. (score A)

  • Voor deze ‘dubieuze’ combinatie van wit en rood heeft Michel een fazantenfilet, gecombineerd met diverse wintergroentjes geserveerd. Bij navraag bleek dat de meeste proevers voor de combinatie met de witte corton kozen eerder dan voor de rode savigny-lès-beaune. Verrassend misschien maar wel verrijkend (en smakelijk)

 

 

Domaine Alain Michelot Nuits-St-Georges 1er Cru ‘Les Cailles’ 2012    (richtprijs 35.00 €)7 - etiket

Een appellatie uit de ‘Côte de d’Or’ waar de wijnranken blijkbaar toch soms met gouden trossen zijn bedeeld en overeenkomstig scoren in de prijslijsten. De gemeente van amper 5500 inwoners herbergt niet alleen gereputeerde handelshuizen maar ook enkele likeurstokerijen (de bekende cassis de Bourgogne) alsook meerdere producenten van crémant-de-bourgogne. Ook is hier de zetel gevestigd van de Confrérie des Chevaliers du Tastevin. Meer wijnpunten kan een gemeente moeilijk scoren.

Onze nuits-st-georges geeft in het glas een mooie schittering, ondersteund door een perfecte kleurspiegel waar violette en zwart de kleurtonen vormen. Een zeer rijpe neus bevestigt de kleurspiegel: spits, fris-fruitig met cassis en rode bes, fijne houttoets, leder, kruiden en nogmaals fris.

In de mond toont de wijn veel karakter in combinatie met opnieuw die frisheid en elegantie. Niks log of zwaarbeladen. Fijne houttoets. Mooie balans. Plezierige (maar ernstige) wijn, goed gemaakt maar mist naar mijn mening wat tannine zodat de wijn toch plezierig blijft tot de finale maar daardoor wel wat power (body) mist. Kritisch inderdaad maar ‘noblesse oblige’ en je mag als wijnconsument best kritisch zijn als er aan de hals van de fles een (te) stevig prijskaartje hangt. (score B+)

Hospices de Beaune Volnay-Santenots 1er Cru 2009 (richtprijs 50.00€)

Volnay heeft het ‘bij wijze van spreken’ niet gemakkelijk want deze appellatie leeft wat in de schaduw van buurdorp Pommard dat wereldwijd meer bekendheid geniet. Toch kunnen de wijnen van Volnay tot dezelfde kwaliteitscategorie worden gerekend. Meer nog, zij hebben meer finesse te bieden dan hun buren. Volnay telt trouwens niet minder dan 30 premiers crus. Take that Pommard!!

8 - etiket

In het glas moet je even geduld oefenen want de wijn opent zich maar na enkele minuten. Dan tref je een mooi afgeronde en complexe neus met aanvankelijk rood fruit maar kruidigheid neemt later de bovenhand. Dierlijke toets ook met wat leder. Vleugje vanille ontbreekt evenmin.

De neus deed ons al het beste vermoeden maar wat de wijnbouwer verder uit zijn mouw weet te schudden zal elke wijnliefhebber naar waarde schatten: een krachtige wijn met mooie structuur en dito finesse. Middenstuk met ruggengraat, ondersteund door stevige maar (nu reeds) soepele tannines, het geheel goed samengebald met voldoende body. Opmerkelijk in al dat wijngeweld: de fraîcheur en de finesse blijven als rode draad aanwezig. Met een finale die lang blijft nazinderen is er maar een conclusie: grote klasse!!  (score A+)

  • Voor deze rode krachtpatsers had Michel een struisvogelfilet gecombineerd met winterpeer en appelschijfjes voorzien. Prima combinatie met de wijnen!

Deze ‘feestelijke’ wijnen (met de corton-charlemagne en de volnay op kop) zorgden voor een ‘feestelijke’ afsluiter van het werklaar 2015.