Doel van deze degustatie: vraag aan een modale wijnconsument om een Spaanse wijn te benoemen en men zal meer dan waarschijnlijk Rioja vermelden. Penedès zou ook kunnen of Ribera del Duero maar dan heeft die persoon toch al eens een wijnboek in handen gehad. Niks mis met Rioja of Penedès maar wijnclub Edelrot graaft dieper en heeft een ‘boontje’ voor Spaanse wijnen omdat Spanje niet enkel een gevestigde waarde in wijnland is maar ook nog qua wijnbouw en wijnmaken in volle ontwikkeling, zeg maar omschakeling is. Dit resulteert in regio’s en appellaties die in opkomst zijn en nog niet opgehemeld werden door de bekende wijngoeroes, resulterend in overeenkomstig (peper)dure flessen.
Castilla y Leon (zie kaartje) is zo’n regio die een aantal opmerkelijke appellaties herbergt waaronder de nu reeds beroemde Ribera del Duero of ook nog Rueda met zijn excellente witte wijnen. Cigales, Bierzo en vooral Toro zijn nog steeds onder de radar gebleven en dat was voor onze wijnclub een opportuniteit om deze wijnstreek tegen het licht te houden en gelijktijdig het kwaliteitsprofiel in verhouding tot de prijs te kunnen onderzoeken. Zo kwamen er 8 wijnen op de proeftafel gaande van relatief laag geprijsd (€ 7.90) tot redelijk duur (€ 34.50).
Hoelang deze wijnen nog op het huidig prijsniveau zullen worden aangeboden is koffiedik kijken want enkele (zeer) grote huizen hebben bodega’s opgericht (of overgekocht) zoals LVMH (Moët et Chandon), Vega Sicilia, Lurton, Moro. Goed om weten (en om het voorgaande te plaatsen) is dat de Spaanse wijnwetgeving de wijnmaker verplicht om zijn wijnen in de zone van herkomst te vinifiëren en te bottelen, zodat zij hun eigen bodega ter plaatse moeten oprichten.
Wat te onthouden van wijnregio Toro?
Ligging: rond de gelijknamige stad Toro, in de regio Castilla y Leon (ten NW van Madrid) en gelegen tussen de steden Salamanca, Zamora en Valladolid; aan de rivier Duero op beide oevers waarvan 1/3 op de noordelijke oever en 2/3 op de zuidelijke. Het wijngebied wordt mooi verdeeld tussen de provincies Zamora en Valladolid (elk ca. 50%) en telt 12 gemeentelijke districten.
Geschiedenis: wijnbouw bestaat al meer dan 800 jaar in de regio. Voornamelijk om de grote dorst van de studenten aan de universiteit van Salamanca te lessen. Door verouderde vinificatieprocessen, gebrek aan voortrekkers en investeerders werden er in Toro voornamelijk bulkwijnen geproduceerd. De toetreding tot de EU (en de daaraan verbonden subsidies) veranderden ook in deze regio het investeringsklimaat zodat er ruimte vrijkwam voor enkele moedige bodega’s om het roer om te gooien en meer op kwaliteit te mikken. Dit resulteerde in 1987 tot de toekenning van de begeerde D.O. (Denominacion de Origen). Sindsdien is de kwaliteit met reuzensprongen verbeterd dankzij moderne vinificatietechnieken en hebben – zoals hoger vermeld – diverse “high-end” wijndomeinen zich in Toro gevestigd.
Klimaat: extreem continentaal met Atlantische invloed. Ruw/ruig gebied met een jaarlijkse regenval van 350 à 400 mm. De winters zijn vrij hard met soms zeer lage temperaturen en lange periodes met vorst. De zomers zijn relatief kort, niet al té warm en geven een groot contrast tussen dag- en nachttemperatuur.
Bodem: Er is een significant verschil in bodemstructuur tussen de noordelijke oever en de zuidelijke. De noordelijke is eerder alluviaal (door de afzettingen van de Duerorivier). Deze bodem is dikwijls bezaaid met rolkeien (zoals in Châteauneuf-du-Pape) en dus zeer moeilijk bewerkbaar. De zuidelijke bodem is lichter van structuur met voornamelijk bruin-grijze klei. De hoogte van de wijngaarden varieert van 620 tot 750 meter.
Druivenrassen: voor wit zijn de rassen malvasia en verdejo toegelaten. Voor rood (of rosé) is dat tinta de toro en garnacha. Voor de witte en roséwijnen doen de wijnboeren geen grote moeite. Deze 2 kleuren zijn verkrijgbaar maar de bodega’s weten ook dat de witte wijnen van Rueda “outstanding” zijn en dat in Cigales er bijzonder smakelijke rosé’s worden gemaakt. Ze hebben zich dus volop geconcentreerd op hun lokale druif de tinta de toro die voor de duidelijkheid geen kloon is van de tempranillo maar is er wel aan verwant. Deze druif wordt al eeuwen in de regio aangeplant en dat heeft zo zijn redenen. Door de strenge winters op de hoogvlakte van Toro moeten de druiven sneller worden geoogst om de vorst voor te zijn. De tinta de toro rijpt 14 dagen vroeger dan zijn neef de tempranillo. Op de percelen met rolkeien worden meestal zgn. “bushvines’ aangeplant. (cfr. bijgaande foto ter verduidelijking). Een snoeitechniek die ook in de zuidelijke Rhônevallei en (zoals vorige degustatie gemerkt) in Zuid-Afrika voor de percelen met pinotage, worden toegepast. Voordeel van deze snoeiwijze is het feit dat de druiven door het overhangend gebladerte optimaal worden beschermd tegen te extreem zonlicht en warmte.
BUSH VINES(met op de achtergrond het stadje Toro)
Door zijn succes en historische achtergrond maakt de tinta de toro 60% uit van de aangeplante rassen.
Kwaliteitsniveau’s
Spanje houdt nog vast aan een vrij klassiek systeem dat de consument zou moeten toelaten de kwaliteit te bepalen aan hand van de jaren opvoeding in de bodega. Deze zijn ook van toepassing in Toro maar niet bindend. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Franse wijnboeren die de voorschriften van de AOP rigoreus dienen toe te passen zoniet verliezen die wijnen hun status van AOP, is men in Spanje dit niet verplicht. Het geeft de producent wel de kans “om zijn ding te doen”. En dat het werkt leest u in het degustatieverslag. Onderstaande classificatienormen zijn van toepasing in Toro en in dit geval voor rode wijnen.
Vino Joven
Zijn jonge wijnen die vaak bekend staan als ‘Vino del Ano’, wijn van het jaar. De vino jovens zijn vaak jonge frisse wijnen die niet gebaat zijn met rijpen, deze wijnen komen het best tot zijn recht wanneer u de wijnen in het jaar van oogst drinkt.
Vino de Crianza
De titel Crianza wordt toegekend wanneer de wijn een houtopvoeding heeft genoten. Een rode wijn mag pas een Crianza heten wanneer deze minimaal 2 jaar heeft gerijpt, waarvan tenminste 6 maanden op hout
Reserva
De rode Reserva wijnen hebben minimaal drie jaar in de bodega gerijpt waarvan de wijn tenminste 1 jaar op hout.
Gran Reserva
Voor rode Gran Reserva wijnen geldt dat ze tenminste 5 jaar in de bodega hebben liggen rijpen en wordt pas in zijn zesde jaar op de markt gebracht. Zij hebben minimaal 2 jaar op hout gerijpt.
Enkele cijfers:
Totale oppervlakte wijngaard: 5800 ha
Aantal wijnbouwers : 1312
Bodega’s 51
Productie: 12.000.000 liter
Verkoop/consumptie : 50% export – 50% lokaal
Degustatieverslag:
Er kwamen 8 wijnen (Toro D.O. en 100% tinta de toro) op de proeftafel in een prijsvork van 7.50 tot 35 euro. Alle wijnen werden aangekocht bij Silkes Weinkeller in Duitsland (www.silkes-weinkeller.de)
Op onze vraag kwam volgend degustatieverslag in onze mailbox:
- Vinos la Casa Maguila (Venialba) “Angelitos Negres” 2015 (€ 7.90)
Mooie kleur! Diep donkerrood met een zeer kleine meniscus. Paarse rand. Vegetale toets in de aanzet en ook wat aardse tonen gevolgd door wat zurig rood pitfruit. Toch wat braambes op de achtergrond.
Het smaakprofiel wordt gedomineerd door zuren, onsamenhangend, niet soepel. Tannines zijn aanwezig maar storen de balans in plaats van een geheel te vormen met het fruit en de zuren. Positief is de redelijk lange finale. Een wijn voor de zomermaanden met een BBQ als mogelijke bliksemafleider. Uw gasten vinden het bij die gelegenheid misschien nog een lekkere wijn! (score 5/10).
- Bodega Teso La Monja (Valdefinias) “Romanico” 2014 (€ 13.80)
De eigenaars van deze bodega hebben hun oorspronkelijk wijndomein verkocht aan de groep LVMH (voor een serieuze noot neem ik aan) en zijn een nieuw project met nieuwe bodega in Valdefinias gestart. Hun knowhow is blijkbaar niet verloren gegaan want onze tweede wijn van de avond is “slechts” het ‘instapmodel’ van deze bodega waarvan de topwijn meer dan 1000 euro moet kosten. Deze wijn zal zeker niet in die prijsklasse fluctueren en we focussen daarom maar meteen op de kleur: zeer donker, quasi zwart, paarse rand en vette tranen. Oogt nog jeugdig en ziet er overigens prachtig uit. In de neus een mooie, ronde fruitaanzet: zwarte kers, bramen, vijg en met lichte houttoets, goed gedoseerd trouwens.
In de mond een rijke, zalvende aanzet, lekker en met goed opgebouwde structuur. De wijn, alhoewel robuust en krachtig heeft wel een goede fraîcheur dankzij de fijne zuren en zachte tannine. Geen ‘grootheid’ in absolute zin maar zeer goed gemaakt en multi-inzetbaar zowel op als naast de tafel. Een lange, fruitige finale is een mooie bekroning. (score 7/10)
- Vinos Campina (Valdefinias) “Sabor Real” crianza – Vinas Centenarias
(€10.90)
De kleur is quasi gelijk aan wijn nummer 1: donker, diepe kleur, paarse rand, trage tranen. In de neus hebben we aardse tonen en vrije alcohol (nagellak) in de aanzet… niet aangenaam. Beter na verluchten en overgieten. Rijp herfstfruit (pruim, peer, vijg en zoethout) Vanille? Niet prominent aanwezig.
De aanzet in de mond is vrij vlak, opnieuw gedomineerd door het rijpe fruit. Incoherent evenwel in het middenstuk: zuren, tannine en het fruit staan los van elkaar. Balans? Niet echt… In de finale overheersen de tannines, zijn ook nog eens uitdrogend. Zeker de finale maakt de wijn weinig interessant. Lokaal zal deze wijn best verkoopbaar zijn maar naar onze maatstaven mist de regisseur toch wat métier of krijgt hij niet de perfecte druiven toegespeeld. Wanneer je op het etiket vermelt dat de wijn wordt gemaakt van honderdjarige stokken verwacht je toch meer kwaliteit in je glas. Voor de zekerheid moet hij van ons niet terugkomen in september en krijgt hij de helft van de punten. (score 5/10)
- Finca Sobreno (Toro) “Reserva Seleccion Especial” 2010 (€ 13.75)
Wie het stadje Toro bezoekt zal merken dat deze finca haar stempel onvermijdbaar op het straatbeeld drukt. De kleur oranje (opvallend aanwezig op de etiketten en capsules) wordt hier door de horeca en de slijters prominent in beeld gebracht: oranje is alom aanwezig, zeker wanneer de barriques die op de terrassen staan ook nog eens in deze opvallende kleur worden geschilderd. Een perfect voorbereidde commerciële stunt van een bodega die nog niet zo heel lang een eigen koers vaart (1988). Gelukkig treffen we geen oranje wijn in ons glas maar eerder een somberrode variant. Mist wat schittering. Toch een diepe kleur met een wat bredere meniscus dan de vorige wijnen en waarin een piepklein streepje veroudering merkbaar is.
De neus is van een andere orde want de aanzet is direct en vrank: complexe neus gedomineerd door zwart fruit en geflankeerd door een mooie houtdosering. Ook hier een vleugje vrije alcohol. Ook in de mond weet deze wijn ons meteen aangenaam te verrassen: ronde en zalvende aanzet met ook nu weer het fruit en beheerste houttoets op de voorgrond. In het middenstuk gooit de wijn nog enkele troeven op tafel: complexe structuur door een perfect samenspel van fruit, fijne zuren, kruidigheid en soepele tannines. Wat een mooie balans! Minpuntje (voor zij die zich hieraan zouden storen) is de zoete zweem die vanaf de neus tot in de finale over de wijn blijft hangen. In de finale roeren de zachte tannines zich nog even zodat de wijn niet onopgemerkt verdwijnt. Al bij al een uitstekend versmolten wijn, die nu op zijn top is en die je best bewaart voor het volgende wildseizoen. (score 8/10)
- Bodega Teso La Monja (Valdefinias) “Almirez” 2014 (€ 14.50)
Dit zou de betere versie van wijn 2 moeten zijn… De fles alleen al is een “collectors item”. Hier is over nagedacht, dat merk je. Of de wijn zelf dat epitheton verdient? In ons glas een dieprode wijn met een ruimere meniscus. Prachtige kleur! De neus in de aanvangsfase is beheerst, ook na walsen en overgieten. Toch moest de ‘geest’ blijkbaar uit de fles want na korte tijd krijgen we prachtige en complexe aroma’s in ons glas. Gentse cuberdons komen dicht in de buurt maar het is moeilijk om een component apart te benoemen zo complex en versmolten is ons eerste contact. Nog voor we de smaak gaan toetsen noteren we hier al voor de neus: zuiver, mooie balans, adellijk.
In de mond opent de wijn met een aangename, zalvende aanzet, fruitig zonder opdringerig te zijn, eerder verfijnd fruitig; meer de frêle framboos dan de robuustere braambes. Fijne houttoets en zachte kruidigheid vervolledigen het plaatje. Hadden we het woord complex al gebruikt? Jawel! Finesse? Jawel! Mooie fraîcheur gekoppeld aan smakelijke tannines leiden deze wijn naar een lang na- golvende finale. Hoed af voor dit wonder van de regisseur. (score 9/10)
- Bodega Telmo Rodriguez “Gago” (100% ‘bush wine’) 2013 (€ 18.90)
Een van de zeldzame bodega’s in de regio die genoemd is naar de eigenaar. Indien we de website moeten geloven is hij ook een duivelskunstenaar als het op wijnmaken op aankomt want andere (zeer bekende) bodega’s doen eveneens beroep op zijn knowhow als consultant. Het feit dat deze wijn werd gemaakt op basis van ‘bush wines’ (niet de gemakkelijkste snoeiwijze als het op onderhoud en oogst aankomt) doet ons het beste verhopen.
De kleur is voor een torowijn opvallend ‘helder’. Geen bourgognekleur natuurlijk maar toch de meest transparante van de 6 wijnen. De meniscus is wat breder en dikke tranen sieren de glaswand. Wat mij meteen opvalt is de atypische neus die we deze avond nog niet hebben gehad: niet gedomineerd door het fruit, eerder wat zoethout en wat aardse tonen van paddenstoelen, bosgrond en leder. Duidelijk ook meer kruidigheid in deze wijn.
Het atypische gevoel komt ook in de smaak naar voor: qua fruit eerder het lichtere type: aardbei en cassis. Kruidigheid met een vleugje bittere cacao. Door een vrij hoog zuurgehalte mikt deze wijn duidelijk op fraîcheur en minder op kracht en rondeur. Ook de (nu nog) ruwe tannines steken geen helpende hand uit. De balans is (hoop ik) nu nog niet top; de componenten nog niet helemaal versmolten en de tannines zijn wat uitdrogend tot in de finale. Naar mijn smaak moet deze wijn het qua kwaliteit afleggen tov. wijnen 4 en 5 maar de meningen lopen hierover uiteen in het proefpanel. Voor sommigen beantwoordt deze wijn aan het internationale profiel van de betere wijnen. Een moeilijke wijn maar hij verdient alle credits, niet alleen vanwege zijn prijs maar ook vanwege de capaciteiten van de wijnmaker. Het is niet omdat je een gerecht niet lust dat het dan ook een slechte kok is. (score 7.5/10)
- Bodegas Numanthia – Numanthia Termes 2013 – vinas viejas (€ 20.50)
Ik neem aan dat een groep zoals Moët & Chandon niet over 1 nacht ijs gaat alvorens tot een dure investering in een relatief onbekende regio over te gaan en dat hun consultants hen overtuigd hebben inzake de potentiële kwaliteit (en prijzen) van de kleine broer van Ribera del Duero. Benieuwd of zij er in deze jaargang in geslaagd zijn om hun faam te bevestigen.
Aan de kleur zal het alvast niet liggen… wat een hypergeconcentreerde kleur! Paarse rand. Vette tranen. De vorige wijnen waren qua neus al top maar welk superlatief kan je dan nog bedenken om deze neus te beschrijven? Dit is alleszins nog complexer en meer diepgaand dan wijn 5. Nog meer concentratie en grotere finesse en wat opvalt: deze wijn doet nergens geforceerd aan. Alles zit in de juiste plooi. Moet ik er nog bijvertellen dat dit een zeer aangenaam gevoel geeft?
Wat meteen opvalt in de smaak is de fraîcheur die je overvalt bij de eerste slok. Daarna een scala van impressies en smaken: fruit? Check. Zuren? Check! Tannine? Aanwezig maar o zo ragfijn; ze smelten als een foie gras op je tong. In deze bodega staat een grootmeester-regisseur in de vaten te roeren. Elk aspect van het wijnmaken is hier perfect onder controle en resulteert in een schitterende wijn met dito finale. Vind je de tannine nog wat streng? Enkele jaartjes geduld en je zal beloond worden. Een dijk van een wijn die elke storm probleemloos zal doorstaan. (score 9.5/10)
- Bodega Pintia – Pintia 2011 (€ 34.90)
Terwijl de topbodega’s Teso La Monja en Numanthia nog verschillende wijnen (in gradatie van kwaliteit en prijs) op de markt brengen maakt Vega Sicilia in Toro maar 1 wijn : Pintia. Indien we rekening houden met de kwaliteit die dit beroemde huis uit Ribera del Duero weet te produceren kijken wij reikhalzend uit naar wat er in ons glas zou komen.
We proeven jaargang 2011, dus bijna 6 jaar op de teller maar dat is niet te merken aan de kleur: piepjong en conform aan de vorige wijnen. Meer dan correct.
In de neus complexe aroma’s van versmolten fruit, hout, kruiden leder, vijg, chocolade, cacao, koffie… noem het en het zit erin. Wat een sensatie!
Ook in de smaak excelleert de wijn naar een topniveau. Hoe ver kun je te ver gaan en hoe “af” kan je je wijn maken? Dit is pure verwennerij op het decadente af want geef toe, nu hebben we vanavond toch enkele schitterende wijnen geproefd maar deze wijn wint niet op punten maar wel op KO in de eerste ronde. Oké, sommigen zullen deze wijn een tikkeltje “te rond” vinden. Wel, dat vinden “sommigen” ook van Cecilia Bartoli en als deze sopraan de scala van Milaan in vuur en vlam kan zetten dan doet deze wijn hetzelfde met mijn smaakpapillen. Hebben we iets gemist? Neen hoor: fruit, zuren, tannines, materie, structuur, finesse, balans, lengte… Een ‘all-in one’ met een nog onwaarschijnlijke finale erbovenop. Vergeef mijn lyrische uitspatting maar deze wijn verdient het. Gelukkig was mijn blad tekort of deze lofzang had nog langer geduurd. Als je nuchter nadenkt en realiseert dat deze topwijn minder kost dan een gemiddelde St-Emilion Grand Cru Classé, dan is je keuze toch wel snel gemaakt niet? (Olympische score met 9,9/10)
Op het einde van de proefsessie werd gewoontegetrouw een tiercé naar kwaliteit bij het proefpanel afgenomen.
Met grote voorsprong was die eer voor Pintia 2011. Tweede werd Numanhia Termes 2013, gevolgd door Gago 2013.