Doel van deze degustatie:
Hoe is het in godsnaam mogelijk dat een wijngilde in haar 25-jarig bestaan geen enkele keer de Italiaanse autonome regio Sardinië op de proeftafel heeft gezet. Onbegrijpelijk!
Hoe komt het dat dit eiland zo lang onder onze radar is gebleven? Het is niet zo dat we onze aardrijkskunde niet goed kennen want de eilanden in de buurt (Corsica en Sicilië) werden ondertussen reeds 2x ‘bezocht’!
Is het door de inborst van de lokale wijnproducenten? Jarenlang stiefmoederlijk behandeld vanuit het hooghartige Rome? De ‘fashionistas’ van Milaan kunnen met hun Alfa Romeo’s (of Ferrari) snel-snel naar Piemont of Toscane waar zij barolo’s en de brunello’s kunnen inkopen. Geen gedoe met de ferry of godbetert met het vliegtuig naar Cagliari.
Ook de toeristische dienst van het eiland blijft hier (naar onze normen) schromelijk in gebreke. Het is natuurlijk zo dat 60% van de productie lokaal wordt geconsumeerd. Dan blijft er niet zoveel meer over om te exporteren. “Onze wijn eerst” is hier misschien wel een toepasselijke slogan.
Dit neemt niet weg dat onze nieuwsgierigheid naar de lokale wijnen niet mag aangewakkerd worden.
Toen wij voor de eerste keer Sicilië aan bod lieten komen werden en ook grote vraagtekens op de degustatiefiches getekend… En kijk waar de regio nu staat met zijn grillo’s en nero d’avola’s!
Voor een samenvatting van het theoretisch gedeelte van deze degustatie verwijzen wij graag naar deze PowerPointpresentatie die een doorlichting maakt van de wijnregio. U vindt er ook kaarten en grafieken van de diverse wijngebieden alsook enkele sfeerbeelden.
Op de proeftafel kwamen 3 witte en 5 rode wijnen geografisch verdeeld over de belangrijkste regio’s, ampelografisch verdeeld over de lokale druivenrassen en zo eerlijk mogelijk verdeeld over de belangrijkste producenten.
Het bestuur kreeg het volgende degustatieverslag doorgestuurd:
- Tenuta Argiolas – Vermentino di Sardegna AOC 2018 “IS”(€ 10.65)
Van “DE” witte wijnvariëteit van Sardinië verwacht ik wel wat, ook al is het prijskaartje eerder bescheiden. In het glas een lichtgele wijn met gouden reflex, kleine koolzuurbelletjes, zeer helder en met fraaie spiegeling. De neus is eerst wat beheerst, de wijn vraagt een danspasje in het glas en laat ons dan genieten van veel citrus in combinatie met oranjebloesem. Toch ook een vleugje vanille.
Maar het is in de mond dat deze wijn zijn kwaliteiten toont: fris en verfrissend door de aanwezigheid van stevige citruszuren. Mineralig met een tikje rondeur. Qua smaak toont deze wijn wel wat complexiteit want ik merk ook een spoortje bitter en een lichte houttoets. Een vermentino zoals ik ze graag heb: “strak in het pak” met lekkere zuren, afwisselende smaakpatronen in combinatie met een mooie lengte. Een ‘alleskunner’ waar je alle kanten mee op kan: van aperitief tot wat complexere visgerechten. Niet aarzelen en bestellen als je deze wijn op de kaart vindt. (score A)
- Attilio Contini – Vermentino di Gallura DOCG 2017 “Elibaria” (€ 10.65)
Tja, het zou jammer zijn mocht de enige DOCG die het eiland rijk is ontbreken op deze avond. Het bestuur heeft met deze fles toch een exemplaar te pakken gekregen. Qua kleur ogen wijnen 1 en 2 identiek. Een kleine nuance misschien dat er in wijn 2 iets minder goudreflex waar te nemen is maar even helder en schitterend. De neus is een ander verhaal! Voller, meer rondeur, meer volume ook. Aroma’s minder op citrustonen en meer bloesemgeuren. Wel mineralig. Karaktervolle neus en best aangenaam. Hetzelfde verhaal in de mond: wat voller, wat breder, meer volume, complexere structuur. Wat bitter in de afdronk. Ook een prima wijn die zijn collega (wijn 1) wat naar de kroon steekt qua kwaliteit. Wel meer absoluut maaltijdwijn dan wijn 1.
(score A)
- Cantine Santadi – Valli di Porto Pino 2016 “Villa di Chiesa” (€ 17.50)
Gelet op het prijskaartje een beter gecatalogeerde wijn dan de 2 vorige. De assemblage is ook zeer verschillend met 60% druiven die “typisch zijn voor de regio” en aangevuld met 40 % chardonnay. Hopelijk moeten we niet zoals in de kerk op onze knieën zitten om de wijn te becommentariëren.
De kleur is wat ‘moeilijk’: strogeel met een diepere inkleuring. Weinig uitnodigend tenzij je een zoete wijn verwacht. Beheerste neus (dus niet uitbundig…) met rijpe appel en abrikoos maar let wel: geen zoet noch suiker te bekennen in de neus. We merken ook een lichte vanilletoets met aanvullend een kruidenassortiment.
Buiten elke verwachting een droge aanzet in de mond met rijpe abrikoos en honing. De structuur zit goed, de hoge zuurgraad wordt perfect toegedekt door het fruit. In de afdronk wat sporen van kokos en mineralen. Een eigenzinnige wijn die zijn eigen lijn volgt, zonder ‘moderne’ toegevingen maar die je als wijnliefhebber wat op een verkeerd been zet. Indien je de moeite neemt om de wijn te doorgronden heb je hetzelfde gevoel zoals met jurawijnen op basis van de savagnindruif: die moet je ook leren drinken en eens de knop omgedraaid ga je die keer op keer weten te appreciëren. Een wijn met een verhaal (en met een handleiding)…
(score AA)
- Attilio Contini – Rosso della Valle del Tirso 2015 “Nieddera” (€ 11.38)
Wie graag autochtone druivenrassen ontdekt is hier in Sardinië op de juiste plaats. Er zijn er volgens de gegevens van de PowerPointpresentatie zo’n 300… Voor wie tijd en zin heeft. Maar we bekijken ons proefglas en treffen een mooie donkerrode kleur met lichtrode meniscus en correcte spanning. In de neus een fruitige/aardse aanzet die mij aan een bordeauxwijn doet denken. Lichtrood fruit, cassis komt in de buurt, aangevuld met wat grafiet (denk bordeaux) en een beheerste houttoets.
In de mond een volle aanzet, rond, deels rood fruit en deels hout, goed geschakeerd, verfijnd en mooi evenwicht, dito structuur. Ook een goede zuurgraad die de wijn de nodige spanning geeft en levendig houdt. De finale wordt gekenmerkt door een sappige kruidigheid. Samengevat: een smakelijke wijn met lange afdronk die wat naar een vintage porto nijgt maar zonder het opdringerige ‘portofruit’.
(score A)
- Tenuta Argiolas – Monica del Sardegna DO 2016 Superiore – “Iselis” (€ 12.60)
Met wijn 4 hadden we de autochtone druif Nieddera. Nu een nieuwe ontdekking met een 100% ‘monica’. In ons glas een zeer aanvaardbare kleur : zwart/rood met kleine meniscus en donkere kleurkern. De neus opent met aangename aroma’s (vooral zwart/rood fruit) en voornamelijk braambes in de boventoon. Samen met het fruitgeweld is er ook een stevige kruidigheid (peper/tijm), aangevuld met een vleugje zoethout. Al bij al toch een complexe en (nu nog) jeugdige neus.
Aha! De mond geeft een regelrechte kopie van de neus: een fruitige aanzet aangevuld met kruiden en zoethout. Zeer gestoffeerd middenstuk met mooie diepgang. Nu (en zonder maaltijd uiteraard) nog wat in zijn jeugd dus wat ‘bruut’ of ‘ruw’ maar wij denken dat de wijn nog in zijn tienerjaren is. Qua tannine moeten we toegeven dat deze nog manifest aanwezig zijn maar met dien verstande dat het hier rijpe tannines zijn die de wijn de nodige ruggengraat bezorgen. Samen met een perfecte zuurtegraad en een absolute verfijning die deze wijn kenmerkt moeten we besluiten dat de wijn een topper in spe is. Dit wordt nogmaals bevestigd in de finale die een grandioos potentieel verraadt maar vraagt nu nog enkele jaren geduld. Hoelang zult u vragen? De wijn is nu 3 Jaar. In 2022 heeft u hier een absolute topwijn in huis voor een prijs die eigenlijk niet meer van deze tijd is. (score A)
- Cantine Santadi – Carignano del Sulcis DOC Riserva 2015 “Rocca Rubia” (€ 13.50)
Met de dit type wijn/druif heeft Sardinië naam gemaakt in de wijnwereld. De carignano is dus de carignan die we kennen van de Languedoc en ook daar sinds meerdere jaren een onwaarschijnlijke ‘turnover’ gemaakt heeft. In ons glas treffen we een wijn die qua kleur identiek is aan wijn 5. In de neus een sterk gekruide aanzet (peper en zoethout). Op het achterplan komt ook de fruitigheid naar voor (zwarte bes en vlier) die zelfs wat mineralig aanvoelt.
Die indruk wordt in de mond bevestigd: het fruit opnieuw op de achtergrond met in eerste instantie de kruidigheid die de boventoon voert. Geen slecht woord over dit facet van de “Rocca Rubia” want deze wijn is zeer evenwichtig en toont een verbazende fraîcheur. De tannines zijn minder present dan in wijn 5. Alles komt samen in een mediumlange finale. Een wijn die de wijnliefhebber niet snel zal vervelen en… multi-inzetbaar!
(score A)
- Vigne Surrau – Cannonau di Sardegna DOC 2014 Riserva (€ 19.42)
Samen met de carignano heeft de wijndruif cannonau er voor gezorgd dat de wijngidsen Sardinië niet links konden laten liggen. Dit bevestigt enkel maar de oneindige mogelijkheden die Italië kan bieden op wijnniveau. In ons glas een medium-rode wijn met brede meniscus. We merken minder spanning en intensiteit dan bij de 2 vorige wijnen. In de neus een relatief zoete (ronde) aanzet in een combinatie van rood fruit (framboos), rozengeur en cuberdons. Ook -en verrassend- wat nootachtig.
De smaak stelt helaas teleur: zeer zacht en fruitig, rond, zeer toegankelijk dat wel maar mist die structuur en die diepte die zo kenmerkend was voor de vorige wijnen. Ook de zuren zijn minder present zodat de wijn in de mond wat klef overkomt. Ook geen tannines te bespeuren trouwens.
Kortom een wijn die het op wijnbeurzen fantastisch zal doen maar door zijn gebrek aan finesse en fraîcheur de echte wijnliefhebber wat in de kou laat.
(score B+ )
- Tenuta Argiolas – Isola dei Nuraghi IGT 2015 “Korem” (€ 22.35)
Zoals hierboven aangehaald hebben 3 druivenrassen Sardinië op de wijnkaart geplaatst en gehouden: de carignano, de cannonau en de vermentino. Maar de tijd staat niet stil en de wijnbouwers die een hoger kwaliteitsniveau nastreven rusten ook niet op hun lauweren. Bewijs hiervan is de IGT Isola dei Nuraghi (die over het hele eiland kan verbouwd worden) waarmee de wijnregisseur door een grotere flexibiliteit die hij in de IGT-wetgeving aantreft een instrument in handen krijgt die hem toelaat zijn experimentatiedrang ten volle aan te wenden. Van de 10 meest populaire wijnen die in Sardinië worden verkocht zijn er minimaal 6 met deze herkomstbenaming. De prijzen zijn jammer genoeg ook overeenkomstig: 60 euro is geen uitzondering !
Zijn deze superlatieven terug te vinden in ons glas? Toch een intense kleur met veel spanning. Diep zwart- geen meniscus. Een prachtige kleur – het mag gezegd. De neus wordt in 1e instantie gedomineerd door hout en kruiden. Er zijn ook wat animale toetsen aanwezig (leder, tabak, potlood). Daarna (beheerst) zwart fruit (zwarte bes, myrtille). Complexe neus? Ja dus!
In de mond een ‘ongewoon’ patroon, ik specifieer: i.p.v. een opsomming van componenten krijg je hier een ‘geheel’ : alles valt exact op z’n plaats : geen afzonderlijke tonen van fruit en kruiden maar een complex amalgaam. Goede zuren die de wijn verfijning en finesse geven. Rijpe tannines, niet storend, niet opdringerig en zeker niet ruw noch wrang. Het hout is nu nog niet versmolten, het domineert de wijn in de finale maar dat is zeker geen nadeel, integendeel, het geeft een geruststellend gevoel dat de wijn nog zal evolueren. Lange finale en superlange afdronk waar de mineraliteit opnieuw naar voor komt. Superwijn met enorm potentieel die nog enkele jaren mag/moet rijpen.
(score AA)
Zoals gebruikelijk werd na de proefsessie een “beste keuze” aangeduid.
In wit werd de (overduidelijke) winnaar de DOCG-wijn van Contini : Vermentino di Gallura 2017
In rood werd het nog spannend: De Isola dei Nuraghi van Argiolas won met enkele punten slechts van de Carignano del Sulcis van Santadi.
Conclusies:
- Het eiland Sardinië is lang op zichzelf gebleven. De afstand tot het vasteland heeft er historisch voor gezorgd dat het eiland ‘zijn plan maar moest trekken’. Er heeft zich dus een eigenzinnige wijnproductie kunnen ontwikkelen zonder veel bemoeienis van buitenaf. Dit resulteert in wat aparte wijnen op basis van – voor de modale wijnliefhebber – toch wat onbekendere rassen.
- Leuk evenwel om bij nader inzien te ontdekken dat die ‘onbekende’ rassen een internationaler profiel hebben dan eerst gedacht. De vermentino, de carignano en de cannonau zijn in wijnmiddens beter bekend als de rolle, de carignan en de grenache.
- De wijnen die wij hebben geproefd getuigden van een opvallende frisheid ondanks de zuidelijke ligging van het eiland. De (hard waaiende) winden en de nabijheid van de zee doen hier wonderen.
- Ook een constante: geef een wijnbouwer de grootst mogelijke vrijheid en indien die vrijheid wordt gekoppeld aan wijnintellect komen er fantastische producten uit de wijnkelder. Treffend voorbeeld in deze wijnregio is de IGT ‘Isola dei Nuraghi’. Stuk voor stuk wijnen met een hart èn een ziel. Te volgen!!